اثر تنش خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس گیاه دارویی گشنیز تحت تأثیر انواع کود آلی و شیمیایی

به منظور بررسی تأثیرات تنش خشکی و کودهای آلی و شیمیایی (npk) بر خصوصیات مورفولوژیکی، زراعی و مقدار اسانس گشنیز، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه تربت حیدریه در سال زراعی 1389-90 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح تنش خشکی (30، 60 و 90 درصد ظرفیت زراعی) و چهار سطح تیمار کودی (عدم مصرف کود، کود شیمیایی کامل npk (60: 60: 40)، کود دامی (25 تن در هکتار) و ورمی کمپوست (25 تن در هکتار) بودند. صفات اندازه گیری شده شامل ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخة فرعی، تعداد برگ در بوته، وزن تر و خشک بوته، عملکرد اندام رویشی، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، درصد اسانس و عملکرد اسانس بود. نتایج تجزیة واریانس نشان داد که تیمارهای تنش خشکی و کودی بر صفات ذکرشده تأثیر معنا داری داشت. بیشترین عملکرد اندام رویشی (5371 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (3905 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در تیمارهای بدون تنش همراه با کود شیمیایی و تنش ملایم با کود شیمیایی مشاهده شد. بیشترین درصد اسانس (77/0 درصد) و عملکرد اسانس (49/18 کیلوگرم در هکتار) در وضعیت تنش ملایم با کاربرد کود شیمیایی به دست آمد. ازآنجا که استفاده از کود شیمیایی در تنش ملایم به افزایش درصد و عملکرد اسانس گیاه منجر می شود، کاربرد کود شیمیایی به منظور بهره برداری دارویی از گیاه گشنیز در وضعیت تنش ملایم آبی توصیه می شود.